Trzebiatowski Ośrodek Kultury

Filmowe adaptacje wybitnych dzieł literatury polskiej i światowej bywają często oceniane krytycznie. Porównywanie książki z filmem jest oczywiste, ale przecież język filmu jest całkowicie odmienny od literackiego. Są to różne dzieła artystyczne. Oglądając film, wyłączamy wyobraźnię i patrzymy na pewien pomysł zobrazowania danej książki. Czytelnicy zawsze będą ten obraz porównywali z tym stworzonym w wyobraźni i czy film się spodoba to już kwestia indywidualna. W historii kina były ekranizacje, które nawet przyćmiły pierwowzory, ale były również całkowicie rozczarowujące.

1. Ken Kesey : „Lot nad kukułczym gniazdem”

Debiutancka powieść K. Keseya stała się światowym bestsellerem, zyskała uznanie zarówno krytyków jak i czytelników. Doczekała się także wybitnej ekranizacji. Stało się to za sprawą szczególnie dwóch osób: reżysera Miloša Formana i odtwórcy roli głównego bohatera, Jacka Nicholsona. Sama książka znalazła się w stworzonym przez Magazyn Time zestawieniu stu najwybitniejszych anglojęzycznych powieści wszech czasów.

 2. Jerzy Andrzejewski : „Popiół i diament”

„Popiół i diament” w reżyserii Andrzeja Wajdy to arcydzieło kinematografii polskiej. Film powstał na podstawie powieści Jerzego Andrzejewskiego pod tym samym tytułem, a pisarz brał udział w pracach nad scenariuszem produkcji. Rola Maćka odtwarzana przez Zbigniewa Cybulskiego, przyczyniła się znacząco do zbudowania jego legendy – „polskiego Jamesa Deana”.

3. Lewis Wallace : „Ben Hur”

Film zdobył 11 Oscarów i do dziś zachwyca swoim wielkim rozmachem. Powstał na bazie powieści historycznej Lewisa Wallace`a. Film w reżyserii Williama Wylera nie jest jedyną ekranizacją tej książki, ale to jej przyznaje się miano najlepszej. W tytułowej roli żydowskiego księcia wystąpił Charlton Heston.

4. Mario Puzo : „Ojciec chrzestny”

Jeden z tych przypadków, kiedy to film jest lepszy od książki. Mimo, że powieść to dzieło wyjątkowe – wciągające, porywające, trzymające w napięciu, to reżyserowi Francisowi Fordowi Coppoli udało się stworzyć obraz o jeszcze większej sile oddziaływania. Mocne i głęboko poruszające widowisko z rewelacyjnymi rolami Marlona Brando, Ala Pacino, Jamesa Caana czy Roberta Duvalla. Scenariusz napisali wspólnie Puzo i Coppola.

5. Władysław Stanisław Reymont : „Ziemia obiecana”

Kolejny przykład, kiedy pierwowzorowi daleko do doskonałości, a film zachwyca. Krytycy uważają, że Reymont napisał powieść przeciętną. Natomiast film ogromnie zyskał dzięki reżyserowi – ponownie Andrzej Wajda – aktorom, zwłaszcza odtwórcom głównych ról: Danielowi Olbrychskiemu, Andrzejowi Sewerynowi i Wojciechowi Pszoniakowi oraz muzyce Wojciecha Kilara. Film nominowany był do Oscara.

6.Thomas Harris : „Milczenie owiec”

Powieść Harrisa to bardzo dobry thriller. Natomiast adaptacja filmowa w reżyserii Jonathana Demme`a choć raczej wierna , to czynnikiem, który sprawia, że film jest lepszy to genialna rola Anthony`ego Hopkinsa oraz Jodie Foster. Panuje przekonanie, że gdyby nawet z „Milczenia owiec” usunąć wszystkie sceny, w których nie ma Hopkinsa, to nadal byłoby genialne widowisko. Jeden z najbardziej przerażających filmów wszech czasów. Zdobył 5 Oscarów.

 7. Stephen King : „Lśnienie”, „Misery”, „Zielona mila”

Ekranizacje książek Kinga można wymieniać prawie nieskończenie. Doliczono się aż 174 adaptacji jego powieści. Trudno się dziwić: jego książki trzymają w takim napięciu, że idealnie sprawdzają się jako filmy.

8. Joanne K. Rowling : „Harry Potter…”

“Harry Potter” jest najlepiej sprzedającą się serią książek w dziejach. Na całym świecie 8 tomów powieści rozeszło się w nakładzie przekraczającym 450 milionów egzemplarzy. Trudno się zatem dziwić, że tak popularne literackie dzieło doczekało się kinowej ekranizacji. Mimo, że poszczególne filmowe odsłony „Harry`ego Pottera” mają wiele mankamentów to i tak oglądały je tłumy widzów.

 9. Margaret Mitchell : „Przeminęło z wiatrem”

W zestawieniu najlepszych filmów na podstawie książek nie może zabraknąć „Przeminęło z wiatrem” w reżyserii Victora Fleminga, George`a Cukora i Sama Wooda. Obsypana nagrodami ekranizacja burzliwych losów Scarlett O`Hary to w zasadzie filmowa epopeja Stanów Zjednoczonych. Trwające niemal 4 godziny arcydzieło stało się kamieniem milowym w całej historii kina.

 10.Adam Mickiewicz : „Pan Tadeusz”

Ekranizacja naszej narodowej epopei to kolejne wielkie dzieło Mistrza Andrzeja Wajdy. Z 12 ksiąg trzynastozgłoskowca powstał scenariusz brawurowego kina akcji i romansu w rytm porywającej muzyki Wojciecha Kilara (Polonez!!!). Reżyser potrafił zastąpić wyobraźnię widza kamerą. Równie przejmująco pokazał przemarsz napoleońskich wojsk, bór, gaj czy serwis do kawy. Wajda udowodnił, że poemat mówi naszym językiem. Mówienie, że jest trudny do zrozumienia to mylny stereotyp.

(pomysł Podróży 3-KK, na podst.: film.wp.pl; lubimyczytac.pl; spidersweb.pl; livro.pl/blog; sciaga.pl/tekst ; czytamwszedzie.pl – opracowała JD)