744.rocznica uzyskania praw miejskich.
6 maja 2021
/
Przez:
TOK/
- 0 Komentarzy
/
- Aktualności
Słowiańska osada Tribetov –Trzebiatów istniała już z pewnością w 2 poł. XII wieku, kiedy w pobliskich Białobokach w roku 1170 książę pomorski Kazimierz I ufundował klasztor norbertanów. Przybyli z Lund w Szwecji zakonnicy otrzymali od księcia 11 wsi oraz prawo patronatu nad istniejącym już w Trzebiatowie kościołem.
W tym samym czasie osadę Tribetov i należące do niej wsie otrzymała księżna Anastazja (córka Mieszka III Starego) jako przyszłą oprawę wdowią od swego męża księcia Bogusława I.
Po śmierci męża w 1187 roku zamieszkała tu w domu książęcym. Znajdował się on zapewne w warownym grodzie w ramionach Regi, o którym wspominają akta w 1224 roku. W 1234 roku księżna sprowadziła zakonnice – norbertanki z Fryzji, którym zapisała w testamencie swą siedzibę wdowią w Trzebiatowie.
6 maja 1277 roku słowiańska osada Tribetov (Trebetow ) otrzymała prawa miejskie (na prawie niemieckim) z rąk książąt pomorskich: Barnima I Dobrego i jego syna Bogusława IV w uzgodnieniu z opatem klasztoru norbertanów w Białobokach. Terytorium przyszłego miasta podzielone zostało na dwie strefy wpływów: panujących książąt Gryfitów i zakon, do którego należał nadal m.in. kościół parafialny.
10 marca 1281 roku książę Bogusław IV oraz Thibold – opat klasztoru w Białobokach ponownie nadają prawa miejskie – tym razem lubeckie, dające miastu korzystniejsze warunki dotyczące żeglugi.
Od XIII wieku datuje się rozwój miasta, jako ośrodka handlowego nad brzegiem Bałtyku, z którym łączyła je spławna, głęboka i znacznie szersza niż obecnie rzeka Rega. Nadanie praw miejskich otwierało drogę dalszego rozwoju m.in. poprzez szereg przywilejów natury gospodarczej jak np. przyznanie miastu portu Regoujście, prawo wolnej żeglugi na rzece Redze i Bałtyku, prawo obwarowania miasta murami obronnymi i fortyfikacjami, prawo składu, prawo posiadania mennicy i wybijania własnej monety.
W 1283 roku od księcia Bogusława IV za udział w bitwie pod Stargardem miasto uzyskało prawo do odbijania pieczęci w czerwonym wosku. Na przełomie XIV i XV wieku Trzebiatów był dużym portem (traktując jako jego część Regoujście) i członkiem Hanzy, a kupcy posiadali swoje składy w portach skandynawskich.
W roku 1309 Otton I i Warcisław IV przejęli całkowitą władzę nad Trzebiatowem i odtąd było to miasto książęce. Ta krótka geneza ,,złotego wieku” miasta pokazuje, jak ważnym ośrodkiem w państwie Gryfitów był Trzebiatów.
Przez kolejne wieki miasto przechodziło różne koleje losu, będąc miejscem wydarzeń o znaczeniu przełomowym dla całego księstwa(narodziny pomorskiej reformacji, działalność Jana Bugenhagena, Sejm Stanów Pomorskich w 1534 roku i wprowadzenie luteranizmu na Pomorzu) oraz miejscem, z którym w różny sposób związana była cała galeria słynnych postaci.
Stagnację i upadek dotychczasowej pozycji miasta przyniosła wojna trzydziestoletnia (1618–1648) wyniszczająca księstwo oraz wymarcie w 1637 roku panującej dynastii Gryfitów.
Kolejny okres rozwoju społeczno-gospodarczego to dopiero przełom XIX i XX wieku (1882 – otwarcie linii kolejowej Szczecin–Kołobrzeg) i związany z tym szybki rozkwit miasta.
Z ponad siedemsetletniej historii Trzebiatowa zachowały się do dnia dzisiejszego liczne świadectwa dawnej potęgi i znaczenia – wiele mówiące o dobrobycie, sytuacji finansowej mieszczan, ich aspiracjach, a nawet gustach. To cały szereg zabytków będących po dziś dzień dumą mieszkańców i magnesem przyciągającym każdego roku turystów. Zabytki te, mimo wielu zniszczeń i remontów, mają nadal czytelne formy, charakterystyczne dla epoki, w której powstały (gotyk, renesans, barok, klasycyzm, style historyczne, secesja, modernizm).
Nazwa miasta jest dość tajemnicza, z pewnością pochodzenia słowiańskiego. Istnieją trzy hipotezy tłumaczące jej genezę. Pierwsza nawiązuje do słowa trzebić, czyli wycinać, karczować lasy, gęsto porastające w średniowieczu okolice miasta. Bliższa prawdy wydaje się być kolejna wersja szukająca wyjaśnienia nazwy w słowach treba (ofiara), trebiti (ofiarować), trebiste (ołtarz).Trzecia z hipotez nawiązuje do nazwy patronimicznej o formie Trzebiesław, Trzebiemir lub Trzebiata, czyli domniemanego założyciela lub właściciela grodu.
Źródło: „Odkryj Trzebiatów Słonica Hansken zaprasza! Wyd. II poprawione i rozszerzone.
Tekst dr Janina Kochanowska i Piotr Żak, Trzebiatów 2018.
Dziś wspominamy jak hucznie świętowano 700 i 725- lecie miasta.
Przygotowujmy się, aby (jeśli sytuacja pozwoli) za rok świętować 745. rocznicę nadania praw miejskich.
Zdjęcia z archiwum TOK.
